Twórczy logopeda... czyli jaki?

   Badania nad osobowością ludzi twórczych pozwoliły na konstrukcję narzędzi psychometrycznych, dzięki którym, możliwe było określenie i ujawnienie cechy osobowości twórczej. Jednym z tego rodzaju narzędzi jest kwestionariusz Cattella, który jako istotne elementy w procesie kreślenia wymiarów osobowości ludzkiej, wskazuje schizotymię, ego, inteligencję, ekspansywność, dominatywność, radykalizm, wrażliwość, samowystarczalność. Z kolei inwentarz osobowości Gougha dla uzdolnień twórczych prezentuje współczynniki, takie jak: giętkość intelektualna, towarzyskość i swoboda towarzyska, dominatywność, wysoka ambicja, rzutkość, poczucie własnej wartości, opanowanie i niezależność umysłowa. Na podstawie badań amerykańskich inny badacz, koncentrujący się na opisywaniu osobowości jednostki- Stein dokonał syntezy cech ludzi twórczych. 

Według jego koncepcji, ludzie twórczy są:

1. stanowczy, posiadają cechy przywódcze, dominatywni, samowystarczalni i aktywni;

2. mniej formalni, mniej zahamowani i mniej konwencjonalni;

3. posiadają silną motywację, posiadają zapał do pracy i umiłowanie dla niej;

4. niezależni;

5. konstruktywnie krytyczni, mniej zadowoleni z połowicznych rozwiązań;

6. elastyczni, mają szerokie zainteresowania i dużą wiedzę;

7. emocjonalnie i uczuciowo chłonni, entuzjastyczni, witalni i subiektywni;

8. mają estetyczny stosunek do świata;

9. mało interesują się sprawami ekonomicznymi;

10. mają kobiece zainteresowania i brak męskiej agresywności;

11. introwertyczni;

12. emocjonalnie niezrównoważeni

(por. S. Popek, Kwestionariusz twórczego myślenia, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 16)

  Ważnym w dyskursie zdaje się być głos Szopińskiego. Profesor poszukując osobowościowych cech ludzi kreatywnych na podstawie badań węgierskiego psychologa Mihály Csikszentmihalyi, wskazuje jako zasadnicze, łączenie u ludzi kreatywnych przeciwieństw: dziecięcej spontaniczności i mądrości, posiadanie zdolności godzenia podejścia zabawowego z dyscypliną. Jednostki twórcze, cechuje ponadto pokora i duma, potrafią one subtelnie balansować pomiędzy rzeczywistością a fantazją, posiadając przy tym niezwykłą energię psychiczną, pozwalającą im na odprężenie i spokój. Ludzie kreatywni unikają sztywno przypisanych ról, są otwarci i wrażliwi, niekiedy również niezależni i buntowniczy. Jak ujawnia Mihály Csikszentmihalyi, słowem, które odróżnia osobowość jednostek kreatywnych od niekreatywnych jest "kompleksowość". "Kompleksowi" łączą przeciwieństwa, uruchamiają różnorodne cechy, funkcjonują bez poczucia winy- intensywnie, potrafią wykorzystać swoje zasoby zgodnie z potrzebą sytuacji . Poruszają się oni w spektrum między introwersją a ekstrawersją, wnoszą do swojej pracy pasję, która pozwala im na realizację założonego celu.

(por. J. Szopiński, Więź rodziców a kreatywność dzieci, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2016, s. 50)

Autor: Tomasz Kuta