Twórczy logopeda... czyli jaki?

   Badania nad osobowością ludzi twórczych pozwoliły na konstrukcję narzędzi psychometrycznych, dzięki którym, możliwe było określenie i ujawnienie cechy osobowości twórczej. Jednym z tego rodzaju narzędzi jest kwestionariusz Cattella, który jako istotne elementy w procesie kreślenia wymiarów osobowości ludzkiej, wskazuje schizotymię, ego, inteligencję, ekspansywność, dominatywność, radykalizm, wrażliwość, samowystarczalność. Z kolei inwentarz osobowości Gougha dla uzdolnień twórczych prezentuje współczynniki, takie jak: giętkość intelektualna, towarzyskość i swoboda towarzyska, dominatywność, wysoka ambicja, rzutkość, poczucie własnej wartości, opanowanie i niezależność umysłowa. Na podstawie badań amerykańskich inny badacz, koncentrujący się na opisywaniu osobowości jednostki- Stein dokonał syntezy cech ludzi twórczych. 

Według jego koncepcji, ludzie twórczy są:

1. stanowczy, posiadają cechy przywódcze, dominatywni, samowystarczalni i aktywni;

2. mniej formalni, mniej zahamowani i mniej konwencjonalni;

3. posiadają silną motywację, posiadają zapał do pracy i umiłowanie dla niej;

4. niezależni;

5. konstruktywnie krytyczni, mniej zadowoleni z połowicznych rozwiązań;

6. elastyczni, mają szerokie zainteresowania i dużą wiedzę;

7. emocjonalnie i uczuciowo chłonni, entuzjastyczni, witalni i subiektywni;

8. mają estetyczny stosunek do świata;

9. mało interesują się sprawami ekonomicznymi;

10. mają kobiece zainteresowania i brak męskiej agresywności;

11. introwertyczni;

12. emocjonalnie niezrównoważeni

(por. S. Popek, Kwestionariusz twórczego myślenia, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 16)

Porady logopedyczne — sygmatyzm międzyzębowy

  

Jednym z najczęstszych zaburzeń mowy u dzieci jest sygmatyzm miedzyzębowy, inaczej mówiąc: seplenienie. Ta wada artykulacji polega na tym, iż dziecko, wymawiając głoski szeregu syczącego: [s], [z] ,[c] [dz]^[1] — wkłada język między zęby. Niekiedy możemy dostrzec seplenienie, gdy dziecko wymawia szereg ciszący: [ś], [ź] ,[ć], [dzi] oraz szereg szumiący: [sz], [cz], [ż], [dż].

Gdy zauważymy taką nieprawidłowość w artykulacji u dziecka, od kiedy powinna być rozpoczęta terapia logopedyczna? Już od 3 roku życia! Błędne jest rozumienie, iż dziecko ma jeszcze czas i dopiero od czwartego czy piątego roku kwalifikuje się na zajęcia logopedyczne, to wyobrażenie wynika z braku znajomosci pojawiania się głosek w rozwoju mowy. Jeśli jednak 4-letnie dziecko substytuuje (zamienia) głoski szumiące na syczace, wymawiając „syba” (nie wkładając przy tym języka między zęby) zamiast „szyba”, to nie musi uczęszczać na zajęcia logopedyczne, ponieważ ma jeszcze czas, aby, głoska [sz] pojawiła się w naturalnym rozwoju mowy. Głoski szumiące pojawiają się w piątym roku życia. Gdy się prawidłowa realizacja głoski [sz] nie pojawi, wtedy jak najbardziej terapia logopedyczna jest zasadna.

Jakie są przyczyny sygmatyzmu międzyzębowego? Geneza może być rożna, niekiedy jest to zbyt długie korzystanie ze smoczka (zdaję sobie sprawę, jak niekiedy trudno rodzicom wyegzekwować zakończenie przyjaźni dziecka ze smoczkiem, jako uspokajaczem lub „zasypiaczem”, jednak jest to niezbędny krok, aby terapia logopedyczna była skuteczna. Są różne podglądy na temat tego, kiedy powinno się usunąć smoka, większość specjalistów jest zgodna, że na pewno po 18. miesiącu życia, dzieci ze smoczka już nie powinny korzystać); nieprawidłowa budowa języka; za krótkie wędzidełko, które kwalifikuje się do podcięcia. Może być to również wada zgryzu.

Pamiętajmy, że odnośnie terapii logopedycznej, ostateczną decyzję podejmie logopeda lub neurologopeda po diagnozie dziecka, wywiadzie z rodzicami oraz zapoznaniu się z dokumentacją medyczną (badaniami). Dlatego, jeśli tylko coś nas niepokoi w mowie, rozumieniu naszego dziecka, nie czekajmy, im wcześniej rozpoczniemy terapię logopedyczną, tym szybciej zlikwidujemy wadę artykulacyjną.

Autor: Paweł Majcherczyk

---

^[1] Pozwalam sobie na niefonetyczny zapis głosek, aby był dla wszystkich czytelny.